W piątek, 15 marca 2024 r. ambasadorowie państw UE (COREPER) osiągnęli jednomyślne porozumienie w sprawie projektu Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR) w kształcie uzgodnionym na początku marca podczas trilogu.
Co dalej?
Projekt PPWR wrócił do Parlamentu Europejskiego, gdzie odbędzie się głosowanie w komisji ENVI (zaplanowane na 19 marca), następnie ma się odbyć głosowanie na posiedzeniu plenarnym – 22 kwietnia. Ministrowie będą musieli następnie zatwierdzić porozumienie, co może nastąpić na dowolnym posiedzeniu Rady po sesji plenarnej PE (niekoniecznie Rady ENVI) po głosowaniu plenarnym, ponieważ zostanie ono przyjęte bez dyskusji.
Jakie zmiany wprowadzono w stosunku do pierwotnej propozycji?
Definicje
W stosunku do pierwotnej wersji zmianie uległa spora część definicji. Zwykle zmiany te mają charakter precyzujący.
Np. doprecyzowano definicję recyklingu w skali, która wskazuje konieczność uzyskania progu 30% dla odpadów drewnianych i 55% dla pozostałych odpadów opakowaniowych – tyle opakowań wymienionych w załączniku II, tab. 1a musi być przekazywane do recyklingu, by spełnić kryteria. Opakowania wielomateriałowe – definicja wprowadza próg 5% udziału innego materiału. Dopiero powyżej tego progu opakowanie będzie klasyfikowane, jako wielomateriałowe. ALE – nowa definicja nie ma wpływu na postanowienia dyrektywy SUP.
Zawartość recyklatu w nowych opakowaniach z tworzyw sztucznych
W 2030 r. (lub 3 lata po wejściu w życie aktu wykonawczego):
W 2040 r. cele mają zastosowanie do każdej plastikowej części opakowania:
Recyklat powinien w pierwszej kolejności być pozyskiwany z instalacji zlokalizowanych w UE. Eksport możliwy tylko z krajów, które mają wdrożone narzędzia dotyczące redukcji emisji, wykorzystywania surowców, itp. – tzw. “klauzula lustrzana”.
Mamy jednak liczne wyłączenia – m.in. w odniesieniu do opakowań, w których sprzedawana jest żywność dla niemowląt albo dla części plastikowych, które stanowią mniej niż 5% masy opakowania. Jeśli nie będzie dostępnych technologii, które miałyby dostarczyć bezpieczny recyklat – możliwe derogacje.
Biopochodne tworzywa sztuczne
3 lata po wejściu w życie Rozporządzenia Komisja dokona analizy rozwoju technologicznego tej branży w celu przygotowania propozycji legislacyjnej określającej wymagania środowiskowe oraz cele dla biopochodnych polimerów.
Opakowania kompostowalne
36 miesięcy po wejściu w życie Rozporządzenia przepuszczalne torebki na herbatę, kawę i inne napoje oraz opakowania ‘soft-after-use’ na kawę, herbatę i inne napoje, a także naklejki na owoce i warzywa muszą być kompostowalne w warunkach profesjonalnych. Państwa członkowskie mogą dodatkowo zdecydować, że opakowania te mają być kompostowalne także w warunkach domowych.
Minimalizacja opakowań
Opakowania, które nie spełniają wymagań określonych w załączniku IV, mają podwójne ścianki, fałszywe dno lub niepotrzebne powłoki – nie będą mogły być wprowadzane do obrotu. Zasada ta nie ma zastosowania do produktów regionalnych, chronionych prawem (dotyczy to także win i alkoholi mocnych). 24 miesiące po wejściu Rozporządzenia w życie powinny być przygotowane zharmonizowane standardy i metodologia badania zgodności opakowania z wymogami. Zasady mają zastosowanie także do opakowań wielokrotnego użytku ale nie mogą zakłócać funkcjonalności takiego opakowania.
Opakowania wielokrotnego użytku
W art. 10 szczegółowo określono, jakie opakowania można uznać za opakowania wielokrotnego użytku. Poza tym, że mają się nadawać do ponownego napełniania, muszą także być przydatne do recyklingu i wykonać wiele rotacji. Konkretna liczba zostanie wskazana w akcie delegowanym w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie Rozporządzenia.
Znakowanie
42 miesiące po wejściu Rozporządzenia w życie konieczne będzie znakowanie opakowań – informacja o materiale, zawartości surowców wtórnych plus piktogram wskazujący na poprawną selektywną zbiórkę. W przypadku opakowań kompostowalnych należy zamieścić informację czy jest ono kompostowalne w warunkach domowych, czy profesjonalnych. Możliwe dołączenie kodu QR lub innego nośnika elektronicznego, w celu przekazania konsumentowi szczegółowych informacji o prawidłowym sortowaniu. DRS – opakowania muszą być oznaczone w sposób klarowny dla konsumenta. Zharmonizowane, kolorowe oznaczenie dobrowolne – do decyzji kraju członkowskiego. Opakowania wielokrotnego użytku będą musiały być oznaczone w sposób klarowny dla konsumenta, dodatkowo będą musiały zawierać cyfrowy nośnik, który zawierał będzie informację o punktach zbiórki czy liczbie rotacji (jeśli dokładna liczba nie będzie możliwa do ustalenia – dopuszczono dane statystyczne). ROP – także konieczne będzie oznaczenie – etykieta cyfrowa.
Znakowanie koszy na odpady znalazło swoje miejsce w Rozporządzeniu – poświęcono temu tematowi cały art. 12. Oznaczenia mają korespondować z symbolami, które będą umieszczane na opakowaniach z jednym wyjątkiem – oznaczenia na opakowaniach mają być czytelne dla osób z niepełnosprawnościami, te na koszach już nie.
Cele ponownego użycia
2030
2040
W celu realizacji zobowiązań dystrybutorzy końcowi mogą powoływać grupy, które mogą obejmować maksymalnie 40% rynku każda (w odniesieniu do każdej kategorii napojów) i mogą się składać maksymalnie z 5 dystrybutorów.
Państwo członkowskie może odroczyć cele ponownego użycia dla danej grupy opakowań na napoje o 5 lat, jeśli:
Decyzja może być odnawiana po upływie 5-letniego okresu.
Z drugiej strony, państwa członkowskie mogą też podnosić wskazane w Rozporządzeniu cele, jeśli uznają, że jest to konieczne by wypełnić zobowiązania dotyczące redukcji masy odpadów generowanych w danym kraju.
Ponowne napełnianie (HORECA)
24 miesiące od dnia wejścia Rozporządzenia w życie obowiązek wydawania napoju lub posiłku do pojemnika konsumenta. Nie może to być droższe, niż zakup napoju lub posiłku w opakowaniu jednorazowym.
Opakowania wielokrotnego użytku (HORECA)
W terminie 36 miesięcy od dnia wejścia Rozporządzenia w życie obowiązek zapewnienia konsumentowi opakowania wielokrotnego użytku na napoje i posiłki wraz z systemem odbioru tego opakowania. Nie może to być rozwiązanie droższe niż jednorazowe opakowania. Od 2030 r. 10% opakowań musi być wielokrotnego użytku. Państwa członkowskie mogą ustanowić wyższe cele w tym zakresie.
Ograniczenie powstawania odpadów – cele
2030 – 5%
2035 – 10%
2040 – 15%
Baza – rok 2018 ale państwa członkowskie mogą indywidualnie zawnioskować o wskazanie innego roku, jako bazowego (jeśli wypełniają kryteria do wystosowania takiego wniosku).
Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta
Poza kosztami i obowiązkami określonymi w obowiązujących przepisach, w ramach ROP mają być pokrywane koszty znakowania koszy na selektywną zbiórkę opakowań i koszty badań morfologicznych zmieszanych odpadów komunalnych.
DRS
W 2029 r. cel 90% zbiórki dla butelek plastikowych na napoje (do 3l) i puszek metalowych na napoje (do 3l). Cel ten nie dotyczy wina, alkoholi mocnych, mleka i produktów mlecznych.
Państwa członkowskie mogą zwolnić z obowiązku opakowania o pojemności poniżej 0,1l.
Załącznik X określa minimalne kryteria dla systemów DRS (nie obowiązują, jeśli systemy powołane zostały przed wejściem w życie regulacji i w 2029 r. osiągnęły 90% skuteczność).
Wszystkie opakowania muszą być zaprojektowane z myślą o recyklingu
W styczniu 2030 r. wszystkie opakowania muszą być recyklowalne, czyli:
Opakowania zgodne z aktami delegowanymi uznaje się za przydatne do recyklingu.
Klasy przydatności do recyklingu wyrażone w ocenach: A, B, C, non recyclable
1 stycznia 2030 r. (lub 24 miesiące po wejściu w życie aktów delegowanych)na rynek mogą być wprowadzane tylko opakowania z oceną A, B lub C
1 stycznia 2038 r. na rynek mogą być wprowadzone tylko opakowania z oceną A lub B.
Do 1 stycznia 2028 r. Komisja przyjmie akt delegowany określający kryteria Designed for Recycling w oparciu o parametry określone w tabeli 2a w załączniku II (łatwość sortowania przez konsumenta i w sortowni, efektywność sortowania i recyklingu, rozwój technologii sortowania i recyklingu, zachowanie użyteczności surowców wtórnych – do oceny pod uwagę brane będą dodatki, etykiety, powłoki, zamknięcia i inne drobne elementy dołączone do opakowania, skład materiałowy, kolorystyka, itd.). Kryteria mają być wypracowane do 22 rodzajów opakowań określonych w zał. II.
Klasy przydatności do recyklingu
A – zgodność w co najmniej 95%
B – zgodność w co najmniej 80%
C – zgodność w co najmniej 70% – od 01 stycznia 2038 r. ocena C oznacza zakaz wprowadzenia opakowania
Poniżej 70% – TECHNICALLY NON-RECYCLABLE – zakaz wprowadzenia od 1 stycznia 2030 lub w terminie 2 lat od wejścia w życie aktów delegowanych (DFR, metodologia dla recyklingu w skali).
ZAKAZY – art. 22 i Annex V
Od 1 stycznia 2030 r. zakaz wprowadzenia opakowań określonych w załączniku V.
